‘OP ZOEK NAAR EEN GEZONDE EN DUURZAME BRON VAN INSPIRATIE’
2017 Chimo Zei Lila | 2019 Zusje | 2020 HAAT | 2021/2022 onderzoek: Hiding in plain sight | 2023 essay: A clever way into the heart
Silke van Kamp: “Met Chimo Zei Lila, mijn afstudeervoorstelling voor de Toneelacademie Maastricht, maakte ik meteen een vliegende start. Deze werd genomineerd voor de BNG Bank Theaterprijs en ging op tournee. Qua ontwikkeling, samenwerking en inspiratie kwam in deze voorstelling heel veel samen.
Daarna maakte ik de voorstelling Zusje. Dat was hard werken. Het was pas het eerste jaar na mijn afstuderen, maar ik schreef al allemaal aanvragen en werkte met een hele rij (co)producenten: Theater aan het Vrijthof, Musica Sacra Maastricht, Jonge Harten en VIA ZUID. Het was een goede les in meters maken, maar het was wel zwaar dat de tournee daarna in het water viel door corona.
Na Zusje maakte ik de voorstelling HAAT bij Productiehuis Theater Rotterdam. Inhoudelijk ben ik daar heel tevreden over, maar ook hier gooide corona roet in het eten. Helaas is HAAT daarna niet in reprise genomen, omdat Productiehuis Theater Rotterdam weer aan andere makers toezeggingen had gedaan. Dat vond ik heel zonde, want er zat zoveel tijd en aandacht in. Op dat moment was het heel fijn dat VIA ZUID achter mij bleef staan.
Na HAAT heb ik nog allerlei regieklussen gedaan, maar bovenal – met steun van VIA ZUID – twee onderzoeksjaren ingelast. Ik had zoveel gegeven en voelde dat ik op een andere manier moest gaan werken om het op een gezonde manier vol te houden. Ik wilde een andere, meer duurzame band met mijn inspiratie krijgen. Als deel van dit plan ben ik naar the middle of nowhere in Mongolië gegaan. Daar ben ik in verbinding gekomen met een versie van mezelf waar ik al mijn hele leven naar verlangde. Ik trainde daar mijn eigen valk en galoppeerde zonder zadel met een paard over de vlaktes. Alles voelde veilig en mooi en iedereen was oprecht. Ik heb daar ook veel videomateriaal geschoten voor een film die ik in de toekomst wil maken.
Een ander deel van mijn onderzoek bestond uit het bestuderen van het repertoire van Shakespeare en het werk van kunstenaars als Joseph Beuys, Marcel Duchamp en Maurizio Cattelan om onder andere te onderzoeken in hoeverre je een voorstelling vooraf moet voorbereiden. Kun je ook in het moment iets creëren? Dat heb ik getest op het Limburg Festival en tijdens Winternights. Mijn conclusie was dat de noodzaak wegvalt als je te weinig vooraf voorbereidt of vastlegt. Want waarin verschilt een willekeurig moment in het dagelijks leven dan van wat er op het toneel gebeurt? Dan is er geen fijnzinnigheid in gestoken. Het is belangrijk dat je als kijker voelt dat je iets krijgt. Dat mag ook leegte zijn, als het maar een bewust cadeau van leegte is. Het werk van Beuys is bijvoorbeeld heel weinig tastbaar, maar je voelt dat er een hele wereld aan gedachten achter zit. Door aandacht en tijd ergens in te stoppen, ontstaat een onzichtbare kwaliteit. Dat vind ik heel magisch. Ik heb de conclusies van dit onderzoek verwerkt in een essay en momenteel ben ik bezig om dit te vertalen naar een lecture performance.
VIA ZUID heeft me in de jaren sinds mijn afstuderen drie heel belangrijke dingen gegeven: ondersteuning, aanmoediging en vrijheid. Dat kom je bijna nergens tegen, maar het zijn de enige dingen die ik nodig heb. Door niet alleen maar te focussen op productie, heb ik een veel gezondere band met mezelf, mijn werk en mijn inspiratie kunnen opbouwen. VIA ZUID kwam altijd naar mijn werk kijken en gaf me de tijd en ruimte om te onderzoeken en te falen. Dat zijn de beste ouders die je kunt hebben. Zij zijn de afgelopen jaren altijd een onderstroom geweest in zowel vertrouwen als middelen. Daar ben ik dankbaar voor.
Ik voel me nu klaar om zelfstandig verder te gaan. En inmiddels heb ik ook productiehuizen waarmee ik een heel goede klik heb en waarbij ik de komende vier jaar voorstellingen ga maken: Het Zuidelijk Toneel, Het Laagland en Theaterproductiehuis Zeeland. Ook werk ik regelmatig samen met Likeminds, die heel goed met mij meedenken en nooit iets te ambitieus of groots vinden. Daar gaat mijn energie van stromen.
Het belangrijkste van de afgelopen jaren is dat ik mijn faalangst heb overwonnen en heb geleerd te voelen dat ik goed genoeg ben. Ik maak nu vanuit wat ík wil maken. Dat geef ik andere makers en studenten die ik coach ook mee: haal dat ‘derde oog’ weg en ga uit van het gesprek dat jíj́ op dit moment moet voeren. Kunst is altijd een gesprek en geen uitkomst.”
Babette Kalker, dramaturg en programmamaker: “Als regisseur kan Silke heel goed afstand nemen en beschouwen wat een voorstelling nodig heeft. We werkten voor het eerst samen bij een voorstelling van Jantien Fick, waarbij Silke de regie deed en ik de dramaturgie. We begrijpen elkaar niet alleen op artistiek niveau heel goed, maar ook in hoe we de wereld ervaren.
Bij het schrijven van haar essay ben ik haar klankbord geweest. Ze heeft haar persoonlijke én academische zoektocht weten te integreren in dit essay. Vanuit haar emotionele intelligentie en theaterpraktijk is ze de theorie ingedoken en vice versa. Dat is echt vernieuwend.
De allermooiste ontwikkeling die ik Silke de afgelopen jaren heb zien doormaken, is dat ze haar liefde voor kunst heeft hervonden en tot een soort pure kern is gekomen. Ze is steeds meer ruimte gaan nemen om de schoonheid van de wereld en het leven te ervaren en vanuit die bron haar werk te maken. Ze is in staat de grootsheid te zien in kleine dingen en het kleinmenselijke in grootse dingen.
Ik gun Silke dat ze blijft koesteren wat zij voelt en belangrijk vindt, want persoonlijke fascinaties zijn volgens mij de enige duurzame bron voor een maker. Door de ruimte die VIA ZUID haar heeft gegeven, heeft ze geleerd steeds makkelijker de routes daarnaartoe te vinden.”
Dit interview werd begin 2024 gehouden door Maaike Frencken als terugblik op de periode dat Silke maker was bij VIA ZUID. Het verscheen ook in ons jaarverslag 2023.